วัดพระเจ้าองค์ดำ – พญามังราย

C360_2013-11-06-16-46-31-574

ร่องรอยวัดต่างๆ ในเวียงกุมกาม ที่ขุดค้นพบ ส่วนใหญ่แล้วมักมีระยะห่างกันไม่มาก นั้นเป็นข้อบ่งชี้สันนิษฐานว่าอารยธรรมความรุ่งเรืองสมัยนั้น เฟื่องฟูสุดขีด โดยเฉพาะเรื่องพุทธศาสนา

บางวัดห่างกันไม่ถึง 200 เมตร บางที่ถ้าไกลหน่อยก็ห่างเป็นกิโลนิดๆ แต่ที่ห่างคาดว่าน่าจะเป็นภูมิศาสตร์ในการก่อสร้าง แต่หลักๆ ก็อย่างที่เอ่ยไปนั้นแหละครับ มันจะกระจุกตัวอยู่ใกล้ๆ กันซึ่งมันก็เป็นข้อดีไปอย่างสำหรับใครที่คิดจะมาเที่ยวชมเวียงกุมกามแล้ว ไม่ต้องวอกแวกออกเส้นทางไปที่อื่นไกลให้มันเมื่อยตุ้ม

“ยาวๆ ไปเลย ลูกพี่” ประโยคนี้น่าจะเหมาะสม…

C360_2013-11-06-16-36-01-893

ถัดจากวัดเจดีย์เหลี่ยมมาหน่อย มีสองวัดที่ตั้งอยู่ในพื้นที่เดียวกันครับ “วัดพระเจ้าองค์ดำ – พญามังราย” คือชื่อวัดที่ผมกำลังเอ่ยถึง

C360_2013-11-06-16-40-26-151

วัดพระธาตุองค์ดำ ตามพิกัดวางตัวอยู่ภายในเขตกำแพงเวียงกุมกาม ทางมุมด้านทิศเหนือ พื้นที่ทั่วไปเป็นตะกอนลูกคลื่น โดยก่อนมีการขุดแต่งนั้นเป็นสวนลำไย มีพื้นที่เป็นเนินดิน 2 แห่ง ชาวบ้านเรียกว่า เนินพญามังราย และเนินพระเจ้าดำ ซึ่งเนินโบราณสถานเนินดินแรกอยู่ทางเหนือ กว้างประมาณ 40 เมตร ยาวประมาณ 14 เมตร สูง 3.50 เมตร วางตัวทางแนวทิศเหนือ – ใต้ ส่วนชื่อที่มาวัดนั้น สันนิษฐานว่าที่เรียกวัดพระเจ้าองค์ดำ เพราะวัดแห่งนี้เคยมีพระพุทธรูปสีดำประดิษฐานอยู่

C360_2013-11-06-16-37-44-584

C360_2013-11-06-16-38-18-872

วัดพระเจ้าองค์ดำแต่เดิมมีบริเวณวัดที่กว้างขวาง โบราณสถานที่พบส่วนใหญ่เป็นวิหารหลายหลัง มีซุ้มประตูโขงและแนวกำแพง ถัดจากซุ้มโขงเข้ามามีวิหาร และเจดีย์ วัดนี้คงเป็นวัดที่สำคัญวัดหนึ่งของเวียงกุมกาม เพราะพบหลักฐานสิ่งก่อสร้างหลายแห่ง อีกทั้งรูปแบบของอาคารแต่ละแห่งนั้นมีลักษณะเฉพาะของตนเอง โดยเฉพาะการทำย่อเก็จอาคาร และส่วนฐานเจดีย์ รวมไปถึงฐานพระพุทธรูปต่าง ๆ อีกทั้งโบราณวัตถุที่พบจากการขุดแต่งบูรณะที่วัดนี้ โดยเฉพาะพระพุทธรูปสำริดศิลปะล้านนาขนาดเล็กหลายองค์ พระพุทธรูปนาคปรกสำริดทรงเครื่องแบบศิลปะเขมร และพระพิมพ์แบบหริภุญไชย

C360_2013-11-06-16-39-20-768

ส่วนใกล้ๆ กันข้ามมาอีกฝั่ง เป็นวัดพญามังราย อยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ โดยชื่อวัดพญามังรายนี้ เป็นชื่อเรียกที่ตั้งขึ้นมาใหม่โดยกรมศิลปากร เนื่องจากไม่ปรากฏหลักฐานกล่าวถึงประวัติความเป็นมาของวัดนี้ แต่เมื่อพิจารณาจากการที่เห็นว่าตั้งอยู่ใกล้วัดพระเจ้าองค์ดำมากที่สุดจนดูเหมือนเป็นวัดเดียวกัน

C360_2013-11-06-16-43-59-235

C360_2013-11-06-16-41-56-147

เอกลักษณ์ของวัดนี้อยู่ที่การสร้างพระวิหารที่ไม่มีทางขึ้นลงหลักไว้ที่ด้านหน้า แต่สร้างไว้ที่ด้านซ้าย (กรณีที่หันหน้าไปทางหน้าวัด) ในส่วนพระเจดีย์พบร่องรอยการตกแต่งปูนปั้น ลายช่องกระจกสอดไส้

และถ้าให้จิ้มเลือกวัดแพ็คคู่ในเวียงกุมกาม “วัดพระเจ้าองค์ดำ – พญามังราย” ถือเป็นวัดที่สวยงามอีกแห่งครับ