“คนบ้านเดียวกัน แค่มองตากันก็เข้าใจอยู่”
ถ้าเนื้อเพลง “คนบ้านเดียวกัน” ของ ไผ่ พงศธร ท่อนนี้ จะบอกถึงความเข้าอกเข้าใจของคนที่มีถิ่นฐานพื้นเพเดียวกัน การจะเสริมด้วยการบอกว่า “เวลากินอาหารจากฝีมือคนบ้านเดียวกัน แค่มองตากันก็เข้าใจอยู่” ก็คงไม่ผิดและต่างกันมาก
เรื่องเหล่านี้มันเป็นสัญชาตญาณกันล้วนๆ ไม่เชื่อก็ลองสังเกตกันดู
คนใต้กินข้าวแกงปักษ์ใต้ จะสะเด่าสุดๆ ก็ต้องเป็นฝีมือคนใต้ด้วยกัน คนเหนือกินอาหารล้านนาจะลำขนาด ก็ต้องคนเหนือทำแท้ๆ และแน่นอนอาหารอีสานรสแซบสะเดิ๊บ จะแซบอีหลีอีหลอ ก็ต้องคนอีสานเท่านั้น!
ตัวอย่างเช่น “ส้มตำ” โดยเฉพาะตำลาว ตำปูปลาร้า
เหตุเกิดสัมผัสถึงสัญชาตญานในช่วงเย็นของวันใกล้เวลาร้านปิด ร้านนิดส้มตำ บนถนนทิพย์เนตร ตรงข้ามวัดพวกเปีย เป็นสถานที่ร้านอาหารที่กำลังเอ่ยถึง
ร้านนี้ขับรถผ่านหลายทีหลายหน แต่ยังไม่เคยมายลโฉมชิมซักดอก ที่ผ่านมารู้แต่ว่าลูกค้าเยอะหนาตาพอสมควร เวลาขับรถผ่านแว่บๆ สังเกตเห็นตู้กระจกหน้าร้านมีมะเขือเทศลูกเล็กๆ วางไว้เพียบ แน่นอนวัตถุดิบแบบนี้ พอจะอนุมานได้ว่าเป็นร้านส้มตำสไตล์อีสานคั่กๆ
สมมติฐานเก็บงำไว้ในใจ เดินไปสั่งตำปูปลาร้า 1 จาน ปีกไก่ 2 ไม้ กรณีสั่งเป็นตัวกลัวกินไม่หมด ข้าวเหนียว 2 กระติ๊บ คากว่าคงพอดี
ส้มตำตักใส่ปากคำแรก รสชาติมาเลยทันที สัมผัสถึงความเป็นอีสานแท้ๆ ตำปูปลาร้า เส้นมะละกอกรอบอร่อย มีเส้นเล็กใหญ่ไม่เท่ากัน ให้อารมณ์และความรู้สึกดีกว่าเส้นขนาดเท่ากัน รสชาติเผ็ด เปรี้ยว เค็ม หวานหน่อยๆ เข้ากันดีทุกส่วน บางร้านตำส่วนใหญ่มักออกเค็มไปจนไม่เข้าเครื่อง คาดว่าหัวใจหลักอย่างปลาร้าคงเป็นตัวเดินเครื่องชั้นยอด
ปีกไก่ย่าง น่าเสียดายไปหน่อย มันไม่ร้อน (เย็นนั้นแหละ ร้านใกล้จะปิดด้วย) รสชาติความอร่อยเลยไม่ถึงขีดสุดเวลากินกับส้มตำ เป็นไปได้จะให้ดี เวลาสั่งขอร้อนๆ เข้าไว้ ซึ่งไก่ย่างที่ดีมันต้องเป็นแบบนั้น
นอกจากอาหารที่กะซวกไป เมนูอื่นๆ ให้จิ้มเลือก ประเภทตำมี ตำมะม่วง ตำมะละกอไทย ตำปู ตำกระท้อน ตำไข่เค็ม ตำซั่ว ตำหมูยอ ตำถั่วฝักยาว ตำแตง ตำทะเล ประเภทอื่นๆ มี ตับหวาน ซุปหน่อไม้ ไก่ย่าง ปีกไก่ย่าง น่องไก่ย่าง แหนมปิ้ง คอหมูย่าง น้ำตก ลาบอีสาน ลาบไก่ หมูแดดเดียว แกงหน่อไม้ ตบท้ายด้วยขนมจีน มีน้ำเงี้ยว น้ำยากะทิ และน้ำยาป่า
หลังจากการตั้งข้อสงสัยหลายอย่างไว้ในใจ ทั้งรสชาติส้มตำ วัตถุดิบร้าน สุดท้ายทุกอย่างก็มาเฉลยเมื่อรู้ว่าเจ้าของร้านเป็นคนสกลนคร
แน่นอนจริงๆ มันแซบอีหลี ฝีมือแบบนี้อีสานล้านเปอร์เซ็นต์